تعیین عوامل مؤثر بر اثربخشی واکسن هپاتیت ب در بیمارانی که همودیالیز می شوند

پیشگیری از عفونت هپاتیت ب در بیمارانی که همودیالیز می شوند از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است اما انجام این کار مهم، مشکلات اجرایی زیادی را به همراه دارد که از جمله آن می توان به کاهش اثربخشی واکسن هپاتیت ب در این بیماران و کاهش تیتر آنتی بادی( hbsab ) به سطح غیر محافظت کننده پس از گذشت مدت زمان نامعلوم، اشاره کرد که این عوامل لزوم بررسی مکرر تیتر آنتی بادی در فاصله های زمانی مشخص (به عنوان مثال 6 ماه) و تجویز مجدد واکسن در مواقع مورد نیاز را نشان می دهد. این مطالعه با هدف بررسی عوامل موثر بر اثربخشی واکسن هپاتیت ب در بیمارانی که همودیالیز می شوند صورت گرفت. این تحقیق مورد ـ شاهدی روی 121 بیمار مراجعه کننده به بخش همودیالیز بیمارستان شهید هاشمی نژاد تهران انجام شد. 64 نفر در گروه مورد(تیتر آنتی بادی کمتر از miu/ml 10) و 57 نفر در گروه شاهد(تیتر آنتی بادی بیشتر یا مساوی miu/ml 10)، قرار گرفتند. یک پرسش نامه که شامل اطلاعات دموگرافیک، آزمایشگاهی، مدت زمان همودیالیز، سابقه بیماری دیابت و مصرف سیگار بود با استفاده از اطلاعات موجود در پرونده ها و همچنین پرسش از بیماران تکمیل گردید. سپس اطلاعات به دست آمده با استفاده از نرم افزار آماری spss10 و 6 epi info مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای آنالیز نتایج از شاخصهای فراوانی نسبی، میانگین، انحراف معیار و خطای معیار و همچنین از تستهای chi2 ، levene ، kolmogorov-smirnov و t و ضریبهای همبستگی پیرسون و اسپیرمن و برای بررسی عوامل پیش گویی کننده از مدل multiple linear regression استفاده شد. از 121 بیمار مورد بررسی، 56 نفر زن و 65 نفر مرد بودند. فراوانی گروه خونی rh مثبت در گروه مورد بطور معنی داری بیش از گروه شاهد(010/0= p و 63/2= odds ratio ) و فراوانی افراد سیگاری در گروه مورد بطور معنی داری کمتر از گروه شاهد بود(031/0= p و 27/0= odds ratio ). با توجه به نتایج به دست آمده افزایش وزن (015/0= p و 225/0-= r ) و سن (006/0= p و 253/0-= r ) بطور معنی داری سطح خونی آنتی بادی را در بیماران کاهش می داد و سن بیمار و rh از جمله عوامل پیش گویی کننده تیتر آنتی بادی در مدل رگرسیونی بوده اند. سن بالا، سوء تغذیه و گروه خونی rh مثبت از عوامل خطر کاهش اثربخشی واکسن هپاتیت ب در بیمارانی که همودیالیز می شوند، هستند. بنابراین در بیمارانی که این عوامل خطر وجود دارند مراقبتهای بیشتر و پیگیری دقیقتری در طول زمان مورد نیاز می باشد.